رهبری اخلاق مدار؛ تعاریف و توصیه‌ها

رهبری اخلاق مدار علاوه بر داشتن ارزش‌های شفاف و درست، به تلاش و تعهد نیاز دارد.

مقدمه

تفاوت آشکاری بین “مدیر بودن” و “رهبر بودن” وجود دارد. جایی که یک مدیر دستور می‌دهد، یک رهبر راهنمایی می‌کند. یک مدیر تنها مدیریت می‌کند، در حالی که یک رهبر همواره “الهام‌بخش” کارکنان است. تفاوت مدیر و رهبر، در درکی است که از کارکنان خود دارند و نوع رابطه‌ای است که با آنها برقرار می‌کنند. یک رهبر خوب وظیفه خود را الهام بخشیدن، راهنمایی و پرورش کارکنان خود می‌داند تا بتواند عملکرد آنها را در محیط کار بهبود بخشد.

در فرهنگ هکر، می‌خوانیم: “در دنیای امروز، دنیای شفاف مبتنی بر رسانه‌های اجتماعی، مدیران ارشد، به‌ویژه مدیران موفق، در زمینه رعایت اصول اخلاقی در انجام کارهایشان مورد بررسی و آزمون قرار می‌گیرند” (وایلی، 2017). اصول اخلاقی قبلا بیشتر بر روی شیوه‌های کسب‌وکار متمرکز بود، اما اکنون بیشتر در شیوه‌های رهبری مورد تاکید قرار می‌گیرد. امروزه کسب‌وکارها و رهبران آنها زیر ذره‌بین هستند. نحوه رفتار و تعامل حرفه‌ای و اخلاقی رهبران با اطرافیانشان تأثیر قابل توجهی بر توانایی جذب استعدادهای جدید و رسیدن به دستاوردهای بزرگ خواهد داشت.

رهبری اخلاق‌مدار شیوه‌ای از رهبری است که در آن به باورها، ارزش‌های اخلاقی و حیثیت و حقوق دیگران احترام گذاشته می‌شود. یک رهبر اخلاق‌مدار به رشد اخلاقی کارکنان و رفتار اخلاقی آنها توجه و تاکید دارد. همانطور که هدر آر. یانگر، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت اکستاناف (Employee Fanatix)، می‌گوید: “رهبر اخلاق‌مدار کسی است که با صداقت زندگی می‌کند و با صداقت می‌میرد. انجام کار درست، حتی زمانی که آزاردهنده است، شعار یک رهبر اخلاق‌مدار است.”

تعریف رهبری اخلاق مدار

در رهبری اخلاق مدار، رهبران کسب وکار هم در محیط کار و هم خارج از آن رفتاری اخلاقی دارند. رهبران اخلاق مدار مجموعه ارزش های شفاف و درستی دارند و این ارزش ها را در گفتار و رفتار خود نشان می دهند. بر اساس بررسی نشریه هاروارد بیزینس ریویو، رهبران اخلاق مدار، به ارزش های اخلاقی خود متعهد و پایبندند، حتی اگر این کار به نفع کسب وکارشان نباشد. نشان دادن صداقت و انجام آنچه که درست است، هسته اصلی یک رهبری اخلاق مدار است. رهبران اخلاق مدار الگوی عملی سایر اعضای شرکت هستند.

[blockquote author=”” link=”” target=”_blank”] رهبری اخلاق مدار باید هم در داخل و هم در خارج از محل کار نشان داده شود! [/blockquote]

اهمیت رهبری اخلاق مدار

رهبری اخلاق مدار یک سبک مدیریتی است که برای هر سازمانی کارآمد است. رهبری اخلاق مدار مزیت های زیر را برای هر شرکتی به دنبال دارد:

• بهبود روحیه کارکنان: روحیه کارکنان با پیروی از یک رهبر اخلاق مدار بهبود می یابد. کارکنان احساس نخواهند کرد که به یک فرد فاسد کمک می کنند تا درآمد بیشتری کسب کند. رهبران اخلاق مدار به کسانی که با آنها کار می کنند الهام می بخشند و به آنها کمک می کنند تا بالاترین عملکرد را داشته باشند.
• بهبود تصویر برند: رهبران شرکت بهترین تصویر را از برند شرکت ارائه می دهند.
• پیشگیری از رسوایی شرکت: رهبران اخلاق مدار روابط عمومی خوبی دارند و جلوی رسوایی های شرکت را می گیرند؛ رسوایی هایی که می تواند به وجهه سازمان آسیب برساند و باعث شود مشتریان به رقبا روی بیاورند.
• افزایش وفاداری ذی نفعان: هم کارمندان و هم مشتریان به شرکت هایی که رهبران اخلاق مدار دارند، وفادار می مانند.
• افزایش بهره وری کارکنان: استرس در محیط کار می تواند به سطح بهره وری در یک شرکت آسیب برساند. رهبری اخلاق مدار با کاهش استرس در محیط کار، بهره وری کارکنان را افزایش می دهد.

چگونه به یک رهبر اخلاق مدار تبدیل شویم؟

تبدیل شدن به یک رهبر اخلاق مدار ممکن است دشوار به نظر برسد، اما دست یافتنی تر از آن چیزی است که فکر می کنید. برای اینکه به یک رهبر اخلاق مدار تبدیل شوید باید به توصیه های زیر عمل کنید:

1. ارزش های خود را شفاف، اولویت بندی و تعریف کنید.

مشاور و نویسنده کتاب “راه حل فرهنگ“ (کتاب گنجشک آبی، 2019) با اشاره به بزرگترین چالشی که تعهد به اصول اخلاقی در فرهنگ و کار ما با آن روبرو است و در واقع رهبری اخلاق مدار با آن مواجه است، می نویسد “آنچه قبلاً به عنوان یک ارزش خوب، درست، و عادلانه مورد پذیرش جهانی قرار می گرفت، اکنون بحث های زیادی به همراه دارد. این نسبی گرایی در ارزش ها، کار را برای رهبران اخلاق مدار بسیار دشوار می کند.

او در ادامه راه حلی را برای حل این مشکل پیشنهاد داده و می نویسد: ” یک رهبر اخلاق مدار، باید با شفافیت کامل نشان دهد که چگونه پایبندی به ارزش های خاص برای انجام مأموریت سازمان مفید است. در واقع او باید درک کند ارزش ها و  فرهنگ در یک سازمان، مجموعه ای از ترجیحات شخصی رهبر نیست، بلکه اصولی است که مسیر سازمان را به سمت ماموریتش می گشاید. به عنوان یک رهبر، وقتی این واقعیت را دریافتید، سازمان سفر خود را به سمت موفقیت آغاز می کند.”

برای تبدیل شدن به یک رهبر اخلاق مدار از خود بپرسید چه ارزش هایی برای شما به عنوان یک فرد مهم است و سپس آن را با اولویت های سازمان و ماموریت آن هماهنگ و همسو کنید. ارزش های سازمان نه تنها ارزش های شخصی شما را به عنوان رهبر بیان می کند، بلکه کارکنان شما را تشویق می کند تا به اهمیت این ارزش ها پی ببرند و به آنها پایبند باشند.

2. افرادی را استخدام کنید که با ارزش های سازمان همسو هستند.

نیازی نیست ارزش های شما به عنوان رهبر با ارزش های کارکنانتان دقیقا یکی باشد، اما باید نقاط مشترک زیادی با آنها داشته باشد. برای ایجاد این اشتراک و همسویی، باید در هنگام استخدام به ارزش های شخصی افراد دقت کنید.

گرین گفت: “من معتقدم که هر شخصی برای هر شرکتی مناسب نیست و شرکت ها باید به جای تمرکز بر تجربه حرفه ای افراد، مطمئن شوند کسانی را پیدا می کنند که با ارزش های آنها همسو هستند. استخدام کارکنانی که تجربیات و دیدگاه های متفاوتی دارند، ارزشمند است، زیرا هر کدام راه حل های خود را برای چالش ها ارائه می دهند، اما وقتی پای ارزش ها به میان می آید، استخدام افرادی که ارزش های مشترکی با شما دارند، بسیار مهم است. هیچکس نمی خواهد برای کسی کار کند که با ارزش های او همراه و همسو نیست. بدون احترام متقابل، تشکیل یک تیم پویا بسیار دشوار است، و برای اکثر مردم احترام گذاشتن به کسی که با ارزش های آنها همسو نیست، بسیار دشوار است.”

3. ارتباطات باز را ترویج دهید.

کارکنان معمولا دیدگاه ها و تجربیات متفاوتی دارند. با هر تصمیمی که می گیرید، از کارکنان خود بازخورد بگیرید وبه نظرات و پیشنهادات آنها گوش کنید. این به شما کمک می کند رهبر بهتری شوید و به کارکنانتان کمک می کند تا با اعتماد بیشتری ایده ها یا نگرانی های خود را با شما مطرح  کنند. گرفتن بازخورد از کارکنان به شما کمک می کند تا به عنوان یک رهبر پیشرفت کنید و کسب وکارتان را به جلو پیش ببرید.

یکی از مسئولیت های مهم برای یک شرکت موفق، ایجاد محیطی است که در آن ارتباطات باز تشویق شود و کارکنان بتواند بدون ترس و واهمه نظرات و انتقادات خود را مطرح کنند. خیلی از کارکنان از شرکت ها می خواهند سیاست های خود را تغییر دهند، مشتریان خود را کنار بگذارند یا در مورد مسائل جاری موضع بگیرند. این طبیعی است که رهبران نمی توانند تقاضای همه کارکنان را قبول کنند، اما لازم است انجمن هایی تشکیل دهند که در آن کارکنان بتوانند نظرات خود را مطرح نمایند، و احساس کنند به نظرات آنها اهمیت داده شده، و پیگیری های لازم انجام می شود.

4. مراقب تعصب های خود باشید.

به عنوان انسان، بسیاری از ما باورهای ناخودآگاهی داریم که قدیمی یا اشتباه هستند و روی عملکرد ما تاثیر می گذارند. برای تبدیل شدن به یک رهبر اخلاق مدار باید تعصبات نادرست خود را بشناسید و آنها را کنار بگذارید. تمرین های ذهن آگاهی به شما در این زمینه کمک خواهد کرد.

به اعتقاد گرین همه رهبران تعصب دارند، اما در هیچ زمانی مانند امروز این تعصبات تا این حد به چالش کشیده نشده بود. اکنون که نیروی کار متنوع تر شده  و افراد دیدگاهها و نظرات مختلفی دارند، تعصبات نادرست بیش از هر زمانی اثرات سوء خود را نشان می دهند. حالا رهبران باید با صداقت به خودشان نگاه کنند و بدانند دارای تعصباتی هستند که ممکن است به راحتی به دیگران و به سازمان لطمه بزند.

[highlight background=”” color=””] آیا می دانستید، اگر یک رهبر با فکر باز و بدون تعصب باشید، روابط بهتری با کارکنان خود ایجاد خواهید کرد! [/highlight]

5. الگوی کارکنان خود باشیدالگوی کارکنان خود باشید

برای ایجاد یک شرکت اخلاق مدار، باید عمل به اصول اخلاقی را از بالا به پایین شروع کنید. کارکنان شما باید انتخاب ها و ارزش های شما را در رفتارتان به روشنی ببینند و از شما الگو بگیرند.

یانگر می گوید: “در رهبری اثربخش، رهبر اخلاق مدار رفتاری را از خود نشان می دهد که دوست دارد دیگران از آن پیروی کنند. ارائه الگوی عملی از ارزش ها توسط رهبران، بهترین راه برای پایبندی کارکنان به این ارزش هاست. الگوبرداری باعث احترام می شود و کارکنان شما می بینند که شما ضمن اعتقاد به این ارزش ها، به آنها در عمل به این ارزش ها اعتماد دارید.

6. الگوهای خود را پیدا کنید.

مدیر تریستات می گوید: “در طول تاریخ رهبران زیادی وجود دارند. درباره عملکرد رهبران خوب و قدرتمند تحقیق کنید و  آنچه را که به خوبی انجام می دهند شناسایی  و آن را در سبک رهبری خود پیاده کنید.”

7. خود را مدیریت کنید تا بتوانید دیگران را هم مدیریت کنید.

[blockquote author=”” link=”” target=”_blank”] ذات نایافته از هستی بخش    کی تواند که شود هستی بخش [/blockquote]

اگر نتوانید خود را مدیریت کنید، از عهده مدیریت دیگران هم برنخواهید آمد. رهبرانی که خود را به درستی مدیریت می کنند، به احتمال زیاد دیگران را هم بهتر مدیریت می کنند.

به اعتقاد ماتزن، بنیانگذار شرکت سیگتارت (Oak Street Strategies) “داشتن رفتاری توام با آرامش و طمانینه، پایه و اساس رهبری قدرتمند است. برای داشتن آرامش شما به عنوان یک رهبر قبل از هر چیز باید نیازهای شخصی خود را برآورده کنید و روابط خوبی با اطرافیانتان داشته باشید. باید زمان مناسبی را برای مراقبت از خود صرف کنید تا بتوانید از دیگران هم مراقبت و حمایت کنید. رهبری که در زندگی شاد و راضی است، برای کارکنان خود نیز شادی و رضایت به ارمغان می آورد.

توصیه هایی برای رهبران اخلاق مدار

• برنامه واقعی و درست داشته باشید: برای تبدیل شدن به یک رهبر اخلاق مدار بیان اینکه قصد دارید به دیگران کمک کنید، کافی نیست. شما باید یک برنامه عملی و واقع گرایانه داشته باشید که با تعهد به اجرای آن، عملا به یک رهبر اخلاق مدار تبدیل شوید.
• به یاد داشته باشید که اعمال شما مهم تر از صحبت های شماست: رهبران اخلاق مدار وعده های دروغین نمی دهند. اگر قولی بدهند، هر کاری که لازم است انجام می دهند تا به آن عمل کنند. همیشه به شیوه ای غیر خودخواهانه و مهربان با همه کارکنان رفتار کنید. به عنوان یک قانون طلایی، همان رفتاری را با مدیر مالی داشته باشید که با سرایدار دارید.
• رفتار خوب را آموزش دهید. رفتار اخلاقی باید همیشه از طریق برنامه های آموزشی مورد تاکید قرار گیرد. به کارکنان عملا نشان دهید که چگونه رفتار اخلاقی با دیگران باعث ایجاد محیط کار سالم می شود.
• ارتباط شفاف را تمرین کنید. در تمام معاملات تجاری شفاف بمانید. هرگز برای دستیابی به منافع کسب وکار یا منافع شخصی خودتان دروغ نگویید یا دیگران را گمراه نکنید. کارکنان را در جریان همه معاملات قرار دهید. به عنوان مثال، اگر شرکت شما باید کوچک شود، از قبل به کارکنان اطلاع دهید.

نویسنده: کیلی کولیگوفسکی

مترجم: فهیمه بذری – مدیرعامل خوشه کسب و کارهای خلاق رویای آینده

کاری از گروه آموزش و پژوهش مدرسه تعالی راه آوران رشد