چیستی، چرایی و چگونگی منتورینگ

چیستی، چرایی و چگونگی منتورینگ

برگردان : فاطمه جاویدیان

مفهوم منتورینگ سه هزار سال پیش ردیابی شد. اولین شکل‌های منتورینگ در ادیسه هومر با شخصیت منتور نام برده شده‌ است.
منتورینگ فرآیندی از مربی‌گری، آموزش و حمایت از فرد دیگر برای رسیدن به اهداف است. منتورها می‌توانند تصمیم‌های اساسی را که بر زندگی و کار آن‌ها تأثیر می‌گذارد، مانند برنامه‌های آکادمیک یا حرفه‌ای، در اختیار مشاغل آینده و غیره قرار‌ دهند و آن‌ها را راهنمایی کنند. یک منتور اغلب وقت خود را صرف دانستن نقاط قوت و ضعف کارآموز خود می‌کند تا هنگام مشاوره در مورد مسیری که برای هر دوی آن‌ها مفیدتر است، تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرد.

معنی منتور و مربی
منتور شخصی است که به‌ طور حرفه‌ای روی موفقیت و راهنمایی دیگران سرمایه‌گذاری می‌کند. منتورها می‌توانند افراد را در زمینه‌های مختلف، از جمله کسب و کار یا تحصیل، به‌طور هم‌زمان راهنمایی کنند. با این‌حال، همه آن‌ها در یک چیز مشترک هستند: تمایل آن‌ها به راهنمایی شما بیشتر از آن‌چیزی است که دیگران ممکن است تصور کنند.
منتورینگ بخش مهمی از هر رابطه حرفه‌ای موفق است. این ‌کار تدریجی انجام می‌شود. جایی که مرشد از منتی حمایت و راهنمایی اخلاقی می‌کند تا به او کمک کند به اهداف خود در زندگی یا کار دست یابد – خواه چشم انداز شغلی، روابط شخصی(مانند ازدواج)، مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی باشدـ در مجموع همه چیزهایی که برای موفقیت مهم هستند.

رابطه منتورینگ در ساختارهای سازمانی و غیر سازمانی چگونه است؟

نقش‌ها و اهداف را می‌توان با تعاریف منتورینگ درک کرد.
تعاریف منتورینگ
منتورینگ به‌طور ایده‌آل زمانی توصیف می‌شود که یک کارمند تحت هدایت یک ارشد آموزش ببیند، به عنوان مشاور، استاد یا راهنمای یک کارآموز یا جوان عمل کند. با توجه به فرهنگ لغت تجارت، منتور به عنوان مسئول در قبال فرد کارآموز، به او بازخورد می‌دهد و از او پشتیبانی می‌کند.
توجه : تعریفی که در بالا ذکر شد فقط مربوط به مسیر شغلی نیست، زیرا منتورینگ فقط به یک شغل محدود نمی‌شود. به‌طور کلی، منتورینگ در زندگی شخصی یک فرد نیز، لازم می‌شود.
به گفته دیوید کلاترباک(نویسنده) همه به منتور نیاز دارند : پرورش استعداد در محل کار شامل راهنمایی، گوش دادن با همدلی است. گوش دادن باید شامل، به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها، ایجاد بینش از طریق تأمل و تشویق و موارد دیگر باشد.
یک آژانس دیجیتال مارکتینگ، می‌گوید که منتورینگ برای کارآموز(منتی) است. در درجه اول، منتورینگ برای ذهن کارآموز(منتی) است. منتورینگ باید به منتی اجازه دهد تا روی تمام جنبه‌های زندگی خود تمرکز کند و بهترین تفکر مستقل را به دست آورد. این آژانس هم‌چنین می‌افزاید که دیدگاه منتور، رابطه منتور و منتی را غنی می‌کند، تقویت می‌کند اما کاملا مطلق نیست.
با نگاهی به تمام تعاریف مختلف، یک چیز واضح است. یک رابطه منتورینگ مستلزم یک کارآموز(منتی) و یک منتور است. کارآموز بر اساس معیارهایی از جمله نیازهای خود، منتور را برای منتورینگ در یک یا چند رشته انتخاب می‌کند. برخی از موارد انتخاب در ساختار غیرسازمانی در زیر مطرح شده‌ است :
اگر منتی بخواهد بر پیشرفت شغلی یا پیشرفت زندگی خود تمرکز کند
برای الهام گرفتن از منتورهای خود برای تعیین اهداف شغلی
برای به دست آوردن دانش از منتورهای خود چون با تجربه و آگاه هستند
گسترش روابط بین فرهنگی در یک سازمان
برای استفاده از فرآیند راهنمایی برای طرح های جانشین پروری
با داشتن چنین نقش حیاتی در رشد حرفه‌ای و شخصی یک فرد، روند منتورینگ حتی امروزه در جنبه‌های مختلف زندگی دنبال می‌شود. روابط منتورینگ اغلب مرزهای مشخصی ندارند. این به دلیل تعاریف نامشخص از فرآیند راهنمایی، منتورینگ و آموزش است.

مزایای منتورینگ روابط در محل کار
صرف نظر از موقعیت مکانی، منتور یا منتی بودن مزایای بی پایانی دارد. مزایای منتورینگ روابط در محیط کار عبارتند از :

پیشرفت شغلی یک منتور (از جمله ترفیع‌ها)
حقوق بهتر به دلیل خروجی چند بُعدی
توسعه کل نگر از دیدگاه حرفه‌ای و شخصی
هوش هیجانی(EQ) افزایش یافته، افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس، و تعادل بهتر بین کار و زندگی

افزایش آرزوهای شغلی
عامل رشد و بهبود مهارت‌های شبکه

برخی از مزایای منتور بودن در محل کار چیست؟
منتور بودن به شناخت و اصلاح برنامه‌هایی که بهبود عملکرد منابع را در همه سطوح راهبردی می‌کنند، کمک می‌کند.
یک برنامه منتورینگ به منتور کمک میکند تا دیدگاه‌های جدیدتر و بینش بهتری نسبت به دانشکده کسب کند.
پتانسیل شبکه افزایش می‌یابد.
احترام متقابل و وفاداری باعث افزایش بهره‌وری، مدیریت کارکنان و توسعه می‌شود.
منتور هم‌چنین فرصتی برای خوداندیشی در مورد پیشرفت شخصی پیدا می‌کند و این رضایت شخصی منتی را نیز به همراه دارد. پیشرفت می‌تواند یک خیابان دوطرفه باشد.
جوان‌سازی شغلی هم‌چنین به نفع کارمند ارشد (منتور) است.

انواع روابط منتورینگ چیست؟
روابط منتورینگ می‌تواند در محدوده‌های وسیعی باشد. اما می‌تواند شش شکل مهم داشته‌ باشد. هر یک از این شش نوع، بسته به نیاز منتی در مسیر خود، می‌تواند برای استفاده‌های سازمانی و غیرسازمانی اعمال شود. سازمان ممکن است با ساختارهای مشابه یا متفاوت از موارد ذکر شده در زیر، دیده شود، زیرا سفارشی سازی منتورینگ نقشی حیاتی در برنامه منتورینگ یک سازمان دارد.

منتورینگ تک به تک
رابطه منتورینگ تک به تک، بین یک کارمند ارشد و کارمند جوان است. اهداف برنامه برای این رابطه کمک به آن‌ها برای دست‌یابی به اهدافی مانند رشد شخصی، اهداف سازمانی و ادغام هرگونه شکاف مهارتی و توسعه مهارتی است که کارمند ممکن است با آن دست و پنجه نرم کند.
در یک مجموعه غیرسازمانی، منتورینگ تک به تک، به دست‌یابی اهداف شغلی کمک می‌کند و سایر مهارت‌ها مانند توسعه رهبری، در این برنامه راهنمایی نیز دیده می‌شود.

راهنمایی همتایان
این مفهوم حول محور راهنمایی افراد با فاصله سنی مشابه می‌چرخد. راهنمایی همتایان به صورت گروهی اجرا می‌شود و همه با هم مسئول انجام امور هستند. نقش‌های یک منتور و منتی تعریف نشده است، زیرا همه همتایان درگیر، با هم یاد می‌گیرند و سیستم‌های پشتیبانی رسمی هستند.

منتورینگ گروهی
منتورینگ گروهی یک فرآیند تعاملی است که در آن افراد برای حل مشکل‌ها و توسعه مهارت‌های موفقیت با یکدیگر همکاری می‌کنند. این جلسه‌ها برای نظارت بر مهارت‌های کار گروهی انجام می‌شود. ترکیب تیم، یک منتور و چند منتی است.

منتورینگ تیمی
منتورینگ تیمی، فرآیند به اشتراک‌گذاری دانش و مهارت بین افراد درون سازمانی است که نقش‌ها یا وظایف متفاوتی دارند. منتوریگ تیمی، فراگیری و تنوع نظرها و افکاری را که برای بحث روی میز قرار می‌گیرند، ترویج می‌کند. هر گونه احتمال طرفداری را که می‌توان با منتورینگ تک به تک مشاهده کرد، از بین می‌برد.

منتورینگ معکوس
وقتی صحبت از منتورینگ معکوس به میان می‌آید، جای منتور و منتی عوض می‌شود. در این برنامه، نقش‌ها به سمت منتور شدن منتی و تبدیل شدن منتور به منتی، تغییر می‌کند. منتی در این مجموعه به منتور آموزش می‌دهد. این‌کار مسیر را برای منتی باز می‌کند و به اعتماد به نفس آموزش منتور کمک می‌کند، و همان‌طور که می‌گویند، همیشه چیزی برای یادگیری وجود دارد. تعریف منتور در این نوع آموزش، بازتعریف شده است.

منتورینگ مجازی
این تعریف از منتورینگ زمانی مطرح شد که تمام دنیا از راه دور سر کار رفتند. منتورینگ مجازی با مدل سنتی منتورینگ فاصله زیادی دارد. این برنامه‌های آموزشی از طریق طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارهای منتورینگ انجام می‌شوند که برخلاف عدم حضور فیزیکی در دفتر، به نظارت و پیشرفت کمک می‌کنند. این بسیار متفاوت از برنامه‌های آموزشی رسمی، اما موثر است.
این‌ها انواعی از روشهای منتورینگ هستند و شرکت‌ها مکررا از منتورینگ برای بهره‌مندی از آن‌ها استفاده کرده‌اند.

گوناگونی منتورینگ
برای شرکت‌هایی که به دنبال ارتقای استعدادها از پیشینه‌های مختلف هستند، برنامه‌های گوناگون منتورینگ محبوبیت زیادی در جذب استعدادها از پیشینه‌های مختلف، کسب کرده اند و به پیشرفت شغلی آن‌ها کمک کنند.

منتورینگ در مقابل آموزش
کوچینگ، منتورینگ و آموزش، همگی تفاوت‌های بسیار جزئی در تعاریف اصلی خود دارند و ممکن است مکمل یکدیگر به نظر برسند. در حالی که منتورینگ در سراسر جهان بازتعریف و درک شده‌ است، پذیرش منتورینگ و آموزش به طور یکسان به درک بهتر فرآیند راهنمایی کمک می‌کند و در عین حال، دوشاخه واضحی بین این سه ارائه می‌دهد.
کوچینگ
کوچ به یک مربی آموزش می‌دهد. تفاوت قابل توجه این است که کوچ در مقایسه با یک منتور دارای تجربه قبلی است. طبق تعریف فدراسیون بین المللی، کوچینگ به عنوان یک مشارکت مشتری خلاق و تفکر برانگیز تعریف می‌شود، و آن‌ها را تشویق می‌کند تا پتانسیل حرفه‌ای و شخصی خود را به حداکثر برسانند.

در حالی که آموزش و کوچینگ دانش را به نوجوانان منتقل می‌کند، منتورینگ با پیشرفت افراد سروکار دارد. منتور از کارآموز در تمام تلاش‌هایش حمایت می‌کند، مهارت‌های فعلی او را افزایش می‌دهد و هر چیزی را که کارآموز برای برتری نیاز دارد، تسهیل می‌کند. در این فرآیند، منتور می‌تواند شکاف‌ها را پیدا کند و دائماً روی آن‌ها کار کند تا آن‌ها را به سمت اهداف نهایی خود سوق دهد.

رابطه منتورینگ چرخه‌ای از اقدام‌ها، یادگیری و تأمل است که عمدتاً در کوچینگ دیده نمی‌شود.
در محیط‌های کاری، بر خلاف برنامه‌های رسمی که در آن کوچینگ غیرضروری است، کوچینگ بخشی از فرآیندهای داخلی شرکت است. با کوچینگ، کارکنان نتایج مثبتی مانند خودآگاهی، خودکارآمدی، راهبردهای حل مسئله و تفکر استراتژیک و یادگیری سریع مهارت‌های فنی به‌دست می‌آورند.

آموزش
«رویه سازمانی که در آن افراد با دانش و یا مهارت برای یک هدف مشخص سازگار می‌شوند» به عنوان آموزش توسط دیل اس بیچ تعریف شده است. آموزش فرآیند انتقال دانش از مربی به کارآموز به صورت رسمی و ساختاریافته است. از آن‎جایی که آن‌ها به صورت گروهی انجام می‌شوند، در برنامه کاری، در دسته کوتاه مدت قرار می‌گیرند. کارآموز در این مدت کوتاه، آموزشی که به او داده می‌شود را نیز امتحان می‌کند. هم‌چنین، به آن دسته از کارآموزانی که موفق به انجام وظایف خود نمی‌شوند، آموزش‌های تکمیلی داده‌می‌شود.

نیاز به منتورینگ
آیا تا به حال فرد ارشد یا فردی را داشته اید که به عنوان الگوی خود به او نگاه کنید؟ یک منتور لازم است که شما را در مسیر موفقیت راهنمایی کند و مهارت‌ها و علایق شما را درک کند تا به تصمیم بعدی هدایت شوید.
وجود یک منتور در مسیرهای مختلف زندگی برای ارائه بازخورد سازنده در مورد انتخاب حرفه خود یا توسعه مهارت‌هایی که ممکن است به آن علاقه‌مند باشید، نیاز است.
از منظر صنعتی، کارمندانی که راهنمایی می‌شدند، می‌توانستند پنج برابر بیشتر از کسانی که راهنمایی نشده‌اند، ارتقا پیدا کنند. هر گونه برنامه آموزشی ساختاریافته‌ای که توسط کارمند در محل کار، یا دانش‌آموزی که به دنبال گزینه‌های شغلی یا توسعه مهارت در هنگام پیوستن به نیروی کار انتخاب می‌شود، فقط زمانی برای آن‌ها مفید خواهد بود که در زمینه‌های مربوطه خود برتر باشند.
البته باید بخاطر داشت که یک کارآموز نباید فقط در مواقع ضروری به دنبال منتور باشد. او می‌تواند برای اهداف دیگر هم از منتور راهنمایی بگیرد، مثلا : برای کمک به شخص دیگری در زمینه راهنمایی در کارها و تقویت رفتارش. ارتباط با یک منتور می‌تواند به شما کمک کند فرصت‌های شبکه‌سازی را در کنار فرصت‌های مختلفی که ممکن است به همراه داشته باشند، افزایش دهید. روابط منتورینگ با کیفیت می‌تواند فشار لازم را برای فرد در جهت درست ایجاد کند. منتورینگ می‌تواند برای به دست‌آوردن حس جهت‌گیری باشد، و منتور به منتی کمک می‌کند تا به اهداف شخصی و حرفه‌ای خود دست یابد و در عین حال، کل شرکت را ارتقا دهد. پس دلیل اینکه منتورینگ در هیچ سازمانی اجرا نمی‌شود، چیست؟